Centre Issues New Definition for Aravalli; Will the Cradle of Biodiversity be Handed Over to the Mining Mafia?
അഭിനന്ദ്
ന്യൂഡല്ഹി: ജൈവ വൈവിദ്ധ്യത്തിന്റെ കളിത്തട്ടായ അരാവലി മലനിരകള്ക്ക് പുതിയ നിര്വചനം കേന്ദ്ര സര്ക്കാര് നല്കിയതോടെ ഖനന മാഫിയയ്ക്ക് ഒത്താശ ചെയ്യുകയാണെന്ന് വലിയ ആശങ്ക ഉയരുകയാണ്.
പരിസ്ഥിതി പ്രവര്ത്തകരുടെ പ്രതിഷേധവും രാഷ്ട്രീയ ആക്രമണങ്ങളും ശക്തമായ പശ്ചാത്തലത്തില്, അരാവലി മലനിരകളെ സംബന്ധിച്ച വ്യക്തമായ വിശദീകരണം കേന്ദ്ര സര്ക്കാര് ഞായറാഴ്ച പുറത്തിറക്കുകയായിരുന്നു. പരിസ്ഥിതി മന്ത്രാലയം നിര്ദ്ദേശിച്ച അരാവലിയുടെ പുതിയ നിര്വചനം നവംബര് 20-ന് സുപ്രീം കോടതി അംഗീകരിച്ചിരുന്നു. ഇതിലൂടെ ഖനനത്തിനുള്ള സംരക്ഷണം കുറച്ചു എന്ന ആരോപണങ്ങളെ സര്ക്കാര് തള്ളുകയാണ്.
വിവിധ സംസ്ഥാനങ്ങളില് അരാവലിക്ക് വ്യത്യസ്തമായ നിര്വചനങ്ങള് നിലനിന്നിരുന്ന സാഹചര്യത്തിലാണ് സുപ്രീം കോടതി ഏകീകൃത മാനദണ്ഡം ആവശ്യപ്പെട്ടത്. പുതിയ നിര്വചനപ്രകാരം, നിശ്ചയിക്കപ്പെട്ട ജില്ലകളില് പ്രാദേശികമായ ഉയരത്തേക്കാള് 100 മീറ്ററോ അതിലധികമോ ഉയരമുള്ള ഭൂപ്രകൃതികളെ മാത്രമേ 'അരാവലി മലകള്' ആയി കണക്കാക്കൂ. ഇത് 100 മീറ്ററില് താഴെ ഉയരമുള്ള കുന്നുകള് ചൂഷണം ചെയ്യപ്പെടാന് ഇടയാക്കുമെന്ന് പരിസ്ഥിതി പ്രവര്ത്തകര് ആശങ്കപ്പെടുന്നു.
ഭാരതത്തിന്റെ പശ്ചിമഭാഗത്തായി നിലകൊള്ളുന്ന, ഏകദേശം 800 കിലോമീറ്റര് നീളം വരുന്ന മലനിരകളാണ് അരാവലി. 'കൊടുമുടികളുടെ വരി' എന്നാണ് അരാവലി എന്നതിന്റെ ഭാഷാര്ഥം. രാജസ്ഥാന്, ഹരിയാന, ഗുജറാത്ത് എന്നീ സംസ്ഥാനങ്ങളിലൂടെ വടക്കുകിഴക്ക് മുതല് തെക്ക്പടിഞ്ഞാറ് ഭാഗം വരെ നീളുന്നതാണ് ഈ പര്വ്വത നിരകള്.
കേന്ദ്രത്തിന്റെ വിശദീകരണം
കേന്ദ്ര പരിസ്ഥിതി മന്ത്രി ഭൂപേന്ദ്ര യാദവ് :അരാവലി ഭൂപ്രകൃതിയുടെ 90 ശതമാനത്തിലധികം ഇപ്പോഴും കര്ശനമായ സംരക്ഷണത്തിലാണ്. ഖനനത്തിനായി പ്രദേശം തുറന്നുകൊടുത്തു എന്നത് തെറ്റായ പ്രചാരണമാണ്. മലകളിലും അവയുടെ ചരിവുകളിലും 500 മീറ്റര് ബഫര് സോണിനുള്ളിലും ഖനനത്തിന് വ്യക്തമായ നിരോധനമുണ്ട്. ഇതില് യാതൊരു ഇളവും നല്കിയിട്ടില്ല. ആകെ 1.47 ലക്ഷം ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റര് വരുന്ന അരാവലി മേഖലയില് വെറും 0.19 മുതല് രണ്ടു ശതമാനം വരെ മാത്രമേ ഖനനത്തിന് അനുയോജ്യമായ നിലയിലുള്ളൂ. അവിടെയും ഖനനം നടത്തണമെങ്കില് സുപ്രീം കോടതിയുടെ അനുമതിയും നിയമപരമായ ക്ലിയറന്സുകളും ആവശ്യമാണ്.
പ്രതിഷേധങ്ങളും രാഷ്ട്രീയവും
ഹരിയാനയിലെ ഗുരുഗ്രാം മുതല് രാജസ്ഥാനിലെ ഉദയ്പൂര് വരെ പുതിയ നിര്വചനത്തിനെതിരെ പ്രതിഷേധങ്ങള് ഉയര്ന്നു. കോണ്ഗ്രസ് ഉള്പ്പെടെയുള്ള പ്രതിപക്ഷ പാര്ട്ടികള്, ബിജെപി സര്ക്കാര് ഖനന-റിയല് എസ്റ്റേറ്റ് താല്പ്പര്യങ്ങളെ സംരക്ഷിക്കാനാണ് ഇത്തരമൊരു 'ഇടുങ്ങിയ' നിര്വചനം കൊണ്ടുവന്നതെന്ന് ആരോപിച്ചു. രാജസ്ഥാനിലെ 12,081 അരാവലി മലകളില് 1,048 എണ്ണം മാത്രമേ 100 മീറ്റര് മാനദണ്ഡം പാലിക്കുന്നുള്ളൂ എന്നും റിപ്പോര്ട്ടുകളുണ്ട്.
അവിശ്വാസത്തിന് പിന്നിലെ കാരണങ്ങള്
ഈ മേഖലയില് ലിഥിയം, ഗ്രാഫൈറ്റ് തുടങ്ങിയ തന്ത്രപ്രധാനമായ ധാതുക്കളുടെ സാന്നിധ്യമുണ്ടെന്ന വാര്ത്തകള് ഖനന മാഫിയയുടെ താല്പ്പര്യങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള സംശയം വര്ധിപ്പിക്കുന്നു. ഗുജറാത്ത്, രാജസ്ഥാന്, ഹരിയാന, ഡല്ഹി എന്നീ സംസ്ഥാനങ്ങളിലായി വ്യാപിച്ചു കിടക്കുന്ന അരാവലി നിരകളെ 'നിര്ണ്ണായക പാരിസ്ഥിതിക മേഖല' (ക്രിട്ടിക്കല് ഇക്കോളജിക്കല് സോണ്) ആയി പ്രഖ്യാപിക്കണമെന്നാണ് പരിസ്ഥിതി സംഘടനകളുടെ ആവശ്യം.
അരാവലി മേഖലയില് ലിഥിയം, ഗ്രാഫൈറ്റ് തുടങ്ങിയ ധാതുക്കളുടെ സാന്നിധ്യം കണ്ടെത്തിയത് വലിയ ആശങ്കകള്ക്ക് വഴിവെച്ചിട്ടുണ്ട്. ലിഥിയം വേര്തിരിച്ചെടുക്കുന്ന പ്രക്രിയയ്ക്ക് വലിയ അളവില് വെള്ളം ആവശ്യമാണ്. രാജസ്ഥാന്, ഹരിയാന തുടങ്ങിയ വരണ്ട പ്രദേശങ്ങളില് ഇത് നിലവിലെ ജലസ്രോതസ്സുകളെ ബാധിക്കും.
ഡല്ഹി-ചഇഞ മേഖലയിലെ ഭൂഗര്ഭ ജലനിരപ്പ് നിലനിര്ത്തുന്നത് അരാവലി കുന്നുകളാണ്. ഖനനം ഈ സ്വാഭാവിക പ്രക്രിയയെ തടസ്സപ്പെടുത്തും.
ഇലക്ട്രിക് വാഹനങ്ങളുടെ ബാറ്ററികള്ക്കും മറ്റും ആവശ്യമായ ധാതുക്കള് ഇവിടെയുള്ളതിനാല്, ഖനന കമ്പനികള് സര്ക്കാരില് വലിയ സമ്മര്ദ്ദം ചെലുത്താന് സാധ്യതയുണ്ട്.
സുപ്രീം കോടതിയുടെ അടുത്ത നടപടികള്
നവംബര് 20-ലെ ഉത്തരവിന് ശേഷം പരിസ്ഥിതി പ്രവര്ത്തകര് കോടതിയെ വീണ്ടും സമീപിക്കാന് ഒരുങ്ങുകയാണ്. 100 മീറ്ററില് താഴെയുള്ള കുന്നുകള് ഒഴിവാക്കപ്പെടുന്നത് പരിസ്ഥിതിക്ക് എത്രത്തോളം ദോഷകരമാണെന്ന് പരിശോധിക്കാന് കോടതി ഒരു വിദഗ്ധ സമിതിയെ നിയോഗിക്കുമെന്നാണ് കരുതുന്നത്.
രാജസ്ഥാന്, ഹരിയാന സര്ക്കാരുകളോട് പുതിയ നിര്വചനം അനുസരിച്ച് മാപ്പ് ചെയ്ത പ്രദേശങ്ങളുടെ കൃത്യമായ വിവരങ്ങള് കോടതി ആവശ്യപ്പെടാം.
ഖനന മേഖലയും സംരക്ഷിത മേഖലയും തമ്മിലുള്ള 500 മീറ്റര് അകലം പാലിക്കുന്നുണ്ടെന്ന് ഉറപ്പാക്കാന് സാറ്റലൈറ്റ് ഇമേജറി ഉപയോഗിച്ചുള്ള നിരീക്ഷണം കോടതി നിര്ദ്ദേശിക്കണമെന്ന ആവശ്യവും ശക്തമാണ്.
'ക്രിട്ടിക്കല് ഇക്കോളജിക്കല് സോണ്' ആവശ്യം നടപ്പിലായാല് മലനിരകളുടെ 10 കിലോമീറ്റര് ചുറ്റളവില് യാതൊരുവിധ നിര്മ്മാണ പ്രവര്ത്തനങ്ങളോ കല്ല് പൊട്ടിക്കലോ അനുവദിക്കില്ല. റിയല് എസ്റ്റേറ്റ് ഗ്രൂപ്പുകള്ക്ക് ഈ മേഖലയില് പുതിയ പ്രോജക്റ്റുകള് തുടങ്ങാനും സാധിക്കില്ല. പരിസ്ഥിതി പ്രവര്ത്തകരുടെ ഈ ആവശ്യം സാദ്ധ്യമാകുമോ എന്നു കണ്ടറിയണം.
Summary: Concerns are mounting that the Central Government is favoring the mining mafia after issuing a new definition for the Aravalli mountain range, a hotspot of biodiversity.
Against a backdrop of intense protests by environmental activists and political attacks, the Central Government issued a detailed clarification regarding the Aravalli hills on Sunday. The Supreme Court had accepted the new definition proposed by the Environment Ministry on November 20. The government has rejected allegations that this move dilutes the protection against mining.
The Unified Standard
The Supreme Court sought a uniform standard because inconsistent definitions of the Aravalli range existed across different states. Under the new definition, only landforms in designated districts with an elevation of 100 meters or more above the local elevation will be considered "Aravalli Hills." Environmentalists fear that this will lead to the exploitation of hills that are less than 100 meters high.
The Aravalli range, approximately 800 kilometers long, is located in the western part of India. The linguistic meaning of Aravalli is "line of peaks." These mountain ranges stretch from the northeast to the southwest through the states of Rajasthan, Haryana, and Gujarat.
The Centre's Clarification
Union Environment Minister Bhupendra Yadav highlighted several key points:
More than 90% of the Aravalli landscape remains under strict protection. Claims that the area has been opened for mining are false propaganda. There is an explicit ban on mining on the hills, their slopes, and within a 500-meter buffer zone. No relaxations have been granted. Only about 0.19% to 2% of the total 1.47 lakh sq km Aravalli region is even theoretically suitable for mining. Even there, mining requires Supreme Court approval and multiple legal clearances.
Protests and Politics
Protests against the new definition erupted from Gurugram in Haryana to Udaipur in Rajasthan. Opposition parties, including the Congress, accused the BJP government of crafting a "narrow" definition to protect mining and real estate interests. Reports suggest that only 1,048 out of Rajasthan's 12,081 Aravalli hill formations meet the 100-meter criteria.
Reasons for Mistrust
Reports of the presence of strategic minerals like lithium and graphite in this region have heightened suspicions regarding the interests of the mining mafia. Environmental organizations are demanding that the Aravalli ranges across Gujarat, Rajasthan, Haryana, and Delhi be declared a "Critical Ecological Zone."
The discovery of lithium and graphite has raised several alarms:
Water Scarcity: The process of extracting lithium requires vast amounts of water. In arid regions like Rajasthan and Haryana, this will severely impact existing water resources.
Groundwater Recharge: The Aravalli hills maintain the groundwater levels in the Delhi-NCR region. Mining will obstruct this natural process.
Corporate Pressure: Since these minerals are essential for electric vehicle batteries, mining companies are likely to exert significant pressure on the government.
Future Court Actions
Following the November 20 order, activists are preparing to approach the court again. It is expected that the court might appoint an expert committee to examine the environmental damage caused by excluding hills below 100 meters. The court may also demand precise mapping data from the Rajasthan and Haryana governments.
There is a strong demand for the court to mandate satellite imagery monitoring to ensure the 500-meter distance between mining and protected zones is maintained. If the demand for a "Critical Ecological Zone" is met, no construction or stone crushing would be allowed within a 10-kilometer radius of the hills, preventing real estate groups from launching new projects. It remains to be seen if the activists' demands will be realized.
COMMENTS